Automatyzacja, robotyzacja czy sztuczna inteligencja mocno przyspieszyły, co zauważył prawie co czwarty polski pracownik, o 7 pp. więcej niż rok temu – wynika z najnowszego „Barometru Polskiego Rynku Pracy” Personnel Service. Na razie mniejszość pracowników spotkała się z sytuacją, w której robot zabrał komuś pracę (12 proc.), ale ten odsetek będzie rósł w kolejnych latach. Bronią pracowników przeciw postępującej automatyzacji jest zdobywanie nowych umiejętności, co planuje co druga osoba. Wsparciem dla zatrudnionych będą też pracodawcy. 70 proc. firm zapewni szkolenia z obsługi nowych systemów i maszyn oraz przekwalifikuje osoby, którym robot zabierze pracę.

Automatyzacja ma coraz większy wpływ na rynek pracy, co dostrzegają pracownicy. W „Barometrze Polskiego Rynku Pracy” Personnel Service niemal co czwarty zatrudniony wskazał, że w ciągu ostatnich dwóch lat przyspieszyła automatyzacja lub robotyzacja w jego firmie – to co prawda o 4 pp. mniej niż w edycji badania z listopada 2022 roku, ale o 7 pp. więcej niż rok wcześniej.

— Przyspieszenie automatyzacji widać nie tylko w naszym badaniu, ale również w ostatnim raporcie IFR „World Robotics 2022”. Wykazał on, że w 2021 roku instalacja nowych robotów przemysłowych wzrosła o 24 proc. w Europie, a w Polsce o aż 56 proc. Mimo iż przedsiębiorcy mierzą się z szalejącą inflacją i są skupieni na rozwiązywaniu bieżących problemów związanych z prowadzeniem działalności, to automatyzacja pozostaje ważna. Wdrożenie jej to proces kosztowny, ale firmom opłaca się podjęcie tego wysiłku w perspektywie długoterminowej. Pracownicy muszą się na tę rewolucję przygotować. – mówi Krzysztof Inglot, założyciel Personnel Service i ekspert rynku pracy.

Pracownicy nie dadzą się zaskoczyć automatyzacji

Polacy nie tylko dostrzegają przyspieszającą automatyzację i robotyzację, ale widzą też idące za nią konsekwencje. 12 proc. osób zna kogoś, kto w ciągu ostatniego roku w wyniku automatyzacji wdrożonej w firmie stracił pracę. To niemal taki sam odsetek jak w poprzedniej edycji badania (13 proc.). Doświadczenie utraty pracy na rzecz robota częściej na swoim koncie mają osoby młodsze. 19 proc. osób w grupie wiekowej 18-24 lata w porównaniu do 11 proc. 45-54-latków oraz 7 proc. osób powyżej 55 roku życia.

Przyspieszająca automatyzacja jest dla pracowników jednym z impulsów do zdobywania nowej wiedzy i kompetencji. Wskazuje też na dużą świadomość zatrudnionych, co do tego jak niezbędne jest ciągłe kształcenie się. W badaniu Personnel Service 51 proc. osób deklaruje, że planuje zdobywać nowe umiejętności.

Pracodawcy planują szkolenia

Świadoma postawa pracowników idzie w parze z działaniami pracodawców. Co czwarta firma w Polsce wdraża aktualnie automatyzację lub robotyzację, a gotowych na jej wdrożenie jest 53 proc. przedsiębiorstw. Tam, gdzie automatyzacja i robotyzacja będą coraz mocniej wkraczały na rynek pracy, kluczowe są szkolenia i zdobywanie nowych umiejętności przez pracowników. Firmy zdają sobie z tego sprawę. Szkolenia z zakresu obsługi nowych systemów i maszyn planuje 47 proc. firm. Dodatkowo, niemal co czwarty pracodawca przekwalifikuje osoby, którym robot zabierze pracę. Tylko 3 proc. przedsiębiorców nie planuje szkoleń dla pracowników i ich przekwalifikowanie w związku z możliwym wdrożeniem automatyzacji lub robotyzacji.

Metodologia badania

Badanie pracowników i pracodawców w Polsce przeprowadzono na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna metodą CAWI (Camputer-Assister Web Interview).

Pracownicy: selekcja z ogólnopolskiej próby losowo-kwotowej N=1 106 osób w wieku od 18-tu lat wzwyż, gdzie kwoty łączne dla kategorii: płeć, wiek, wielkość miejscowości zamieszkania, dobrane według reprezentacji w populacji pełnoletnich Polaków. Próba właściwa do analiz według kryteriów selekcyjnych N=697 – osoby pracujące na dowolny rodzaj umowy lub prowadzące działalność gospodarczą. Badanie realizowane w dniach 6-10 lutego 2023 roku.

Pracodawcy: próba ogólnopolska firm zatrudniających od 10 osób, w sumie przebadano N=317, gdzie N=105 to firmy zatrudniające od 10 do 49 osób; N=108 to firmy zatrudniające od 50 do 249 osób; a N=104 to firmy zatrudniające od 250 osób. Badanie realizowane w dniach 6-9 lutego 2023 roku