Zaoszczędzenie wydatków to dochód!

Udział w imprezie integracyjnej czy dodatkowe ubezpieczenie mogą być objęte podatkiem dochodowym. Podobnie jest zakupem polis dla pracowników

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego tłumaczy dr Katarzyna Schmidt-Kwiecińska, wspólnik w Kancelarii Radców Prawnych dr P. Bojarski, dr K. Schmidt-Kwiecińska sp. partnerska

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące opodatkowania dochodu pracowników z tytułu nieodpłatnych świadczeń (np. udziału w imprezie integracyjnej czy dodatkowego ubezpieczenia) są zgodne z konstytucją.

Podstawa: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 lipca 2014r. (Sygn. K 7/13).

W przedmiotowym orzeczeniu Trybunał Konstytucyjny przyjął, iż zgodne z Konstytucją pozostają przepisy art. 12 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim przewidują opodatkowanie wszelkich świadczeń:

które pracownik może potencjalnie otrzymać w związku z pozostawaniem w stosunku pracy,
które są ściśle związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez pracodawcę,
których wartości nie da się obliczyć w zgodzie z metodologią wskazana w ustawie.

Trybunał w uzasadnieniu do wyroku podkreślił, że treść analizowanych przepisów pozwala w sposób wystarczający ustalić zakres opodatkowania. Jednocześnie wyeliminowanie wątpliwości pracodawców wymaga jednak przyjętych w polskiej kulturze prawnej reguł wykładni.

Zdaniem Trybunału dokształcanie pracowników, ubezpieczanie ich, organizowanie spotkań, wyjazdów integracyjnych, czy dowozu ich do pracy leży przede wszystkim w interesie pracodawców. Z ich punktu widzenia bowiem tego rodzaju działania zwiększają atrakcyjność zatrudnienia i tym samym służą przyciąganiu i rekrutacji najlepszych kandydatów, podnoszą kwalifikacje zawodowe osób zatrudnionych, zmniejszają absencję, a także tworzą dobrą atmosferę w zespole. Z punktu widzenia pracownika natomiast, korzystanie z tych świadczeń może jawić się jako uciążliwy obowiązek, który trzeba podjąć w godzinach nadliczbowych.

W ocenie Trybunału, aby dane świadczenie podlegało opodatkowaniu musi przynieść pracownikowi dochód, przy czym dochodem może być także „zaoszczędzenie wydatków’’. Jednocześnie to, czy pracownik uzyskał dochód zależy natomiast od tego, czy skorzystał ze świadczenia oferowanego przez pracodawcę w pełni dobrowolnie i czy leżało to w jego interesie (gdyby świadczenia ze strony pracodawcy nie było, to pracownik musiałby sam ponieść wydatek). TK przyjął rozumienie analizowanych przepisów w ten sposób, że „inne nieodpłatne świadczenie’’ oznacza wyłącznie przysporzenie majątkowe o indywidualnie określonej wartości, otrzymane przez pracownika. Korzyść uzyskana przez pracownika musi mieć zatem zindywidualizowany i wymierny charakter, nie może być dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów.

W konsekwencji, zdaniem Trybunału dowóz z miejsca zamieszkania do pracy, czy dodatkowe ubezpieczenie może być objęte podatkiem dochodowym. Podobnie Trybunał ocenił zakup polis ubezpieczeniowych dla pracowników. Trybunał zaznaczył przy tym, że przysporzeniem dla pracownika ubezpieczonego jest samo posiadanie gwarancji niezależnie od tego, czy w okresie ubezpieczenia zdarzył się wypadek, z którym świadczenie było związane. Samo posiadanie ochrony ubezpieczeniowej jest już korzyścią majątkową, niezależnie czy w danym roku konkretny pracownik realnie korzystał ze świadczenia.

Idąc dalej, obiektywne kryterium wystąpienia po stronie pracownika przysporzenia majątkowego nie jest natomiast spełnione, gdy pracodawca proponuje pracownikom udział w spotkaniach integracyjnych, czy szkoleniowych. Nawet jeśli pracownik uczestniczy w spotkaniu dobrowolnie, po jego stronie nie pojawia się korzyść w postaci zaoszczędzenia wydatku. Nie sposób bowiem zakładać, że gdyby nie kursokonferencja organizowana przez pracodawcę, pracownik wydałby pieniądze na uczestnictwo w takim przedsięwzięciu. Z powyższego wynika, że kwalifikowanie dochodu pracownika jako dochodu podlegającego opodatkowaniu, zależy od każdorazowych okoliczności i powinno podlegać ocenie z punktu widzenia kryteriów wskazanych przez Trybunał.

Podsumowując należy stwierdzić, iż do przesłanek, które warunkują uzyskanie przez pracownika dochodu podlegającemu opodatkowaniu, zaliczamy: